Het was eindelijk zover! In september gingen we vier dagen op pad met 30 kinderen die wonen in Pilipi, een van de grootste townships van Kaapstad. We dat zijn: Founder van de Stichting Arnoud van der Klis met vrouw en kind (Marjanne Riemens en Anne), en vanuit het bestuur Ingrid met haar man Remco Schoonen. De belofte? Met een bus door Zuid-Afrika, naar Natuurpark Addo om daar wilde dieren te spotten, en op leuke plekken te overnachten met voldoende ruimte om te spelen, om vrij te zijn.

De kinderen die meegingen waren tussen de 10 en 17 jaar oud en zitten op de school iThemba Labantu. Deze school hebben we bewust uitgekozen omdat hier niet alleen schoolprogramma’s worden gedraaid, maar er ook een soort naschoolse opvang is waar oudere kinderen een beroep kunnen leren. En heel belangrijk: waar kinderen een maaltijd krijgen, want dat is niet vanzelfsprekend voor deze kinderen.  De school is in feite een soort community in de wijk, en een wat breder draagvlak. Juist daarom hebben we deze school gekozen. Het is de bedoeling elk jaar een andere groep kinderen mee op reis te nemen.

Het is niet voor te stellen wat voor ‘leven’ deze kinderen hebben. In de sloppenwijk zijn er nauwelijks sanitaire voorzieningen en wooncomfort? Nooit van gehoord, vaak is er geen elektriciteit in de ‘huisjes’ en als het regent staat de vloer meteen blank. Schrikken is het ook als je hoort dat als er bijvoorbeeld brand is, je zeker weet dat je alles wat je hebt, kwijtraakt want hulp is altijd te laat of komt niet. Geen brandweer, geen politie die gehoor geeft aan wanhopige oproepen. Het leven is er hard, er is nooit rust. Je moet altijd alert zijn, gevaar is er elk moment. De bendes op de straten, de willekeur waarmee er gevochten en geschoten wordt … Maar ook met de familie. Elk kind weet wel een verhaal te vertellen van huiselijk geweld, of de stress van de neefjes en nichtjes die bij je in komen wonen omdat ze nergens anders terecht kunnen. En zo gaat de lijst maar door .. Tel daarbij op dat er nauwelijks manieren zijn om je afval te dumpen en je weet meteen dat ziektes hier makkelijk de kop op steken. De gemiddelde levensverwachting is maar 55 jaar. Dat is toch niet te vatten? Iedereen die wel eens in Kaapstad is geweest, kent de beelden van de sloppenwijken, daar kun je niet om heen. Als je vier dagen lang verhalen hoort hoe het leven daar is – zonder dat de kinderen klaagden – krijg je er pas echt een gevoel bij. Wat opvalt: kids die zo weinig hebben en zo’n hard leven hebben en dan zo blij zijn … Geweldig om te zien! Later ontdekken we dat dit ‘ubuntu’ is maar daarover later meer.

Als we terug in Nederland zijn en de verhalen gaan vertellen over de eerste schoolreis, kunnen we het bijna niet verwoorden. Zo veel indrukken, zo’n mooie reis, zo’n connectie. Iemand zei tegen mij: “Wat mooi dat jullie dit deden voor de kinderen, wat zullen ze dankbaar geweest zijn.” Ik zei meteen: “Dat geldt ook andersom, we hebben zoveel van elkaar geleerd, het was zo harmonieus.” Hoe dat komt? Het wij-gevoel is bij deze kinderen heel sterk, ze zijn samen, ze helpen elkaar. Moeiteloos. Het gaat vanzelf. Ze letten op elkaar, de ouderen zorgen voor de kleintjes, en als we ’s avonds bij het kampvuur zaten en twee of drie kinderen hadden een mobieltje, dan legden ze die gewoon weg. Allemaal gelijk. Ook met het eten: niemand met een allergie, niemand met een ‘ik lust dit niet’, allemaal keurig het bord leeg eten, het bord wegzetten. Als de grote jongens enorme trek hadden en wij kwamen aanlopen om eten op te scheppen, lieten ze ons voorgaan. Ladies first. Altijd een grapje … Met elkaar zingen, voordrachten doen … Deze kids weten dat ze hun hersenen hebben en hun hart. Niet veel meer. Maar is dit niet juist heel belangrijk?

Goed: terug naar de missie van de reis. De kinderen de natuur laten zien. Deze kids zijn nooit verder geweest dan hun sloppenwijk, hoe gaaf was het voor hen om met een bus door Zuid-Afrika te rijden. “I’m proud at South Africa” hoorde ik regelmatig. We gingen overnachten bij een backpackers-accommodatie. Een feest voor de kids; we hebben een kamer met vier jongens! Er staat een echte koelkast in ons huisje en ga zo maar door. Ze waren zo blij, zo vrij. Thuis kunnen ze nooit op straat spelen, hier renden ze rond, tot diep in de nacht. Het bezoek aan Addo was natuurlijk prachtig. Een lezing van een ranger, een rondrit met de bus, een picknick en ’s avonds nog een nachtsafari. De kinderen zagen buffels, leeuwen, zebra’s, wrattenzwijnen en nog veel meer. Later beseften we pas dat het voor hun heel veel impact had. Sommigen hadden geen idee hoe groot de dieren echt waren en iemand zei later ‘thank God the lions didn’t kill us’. Ook bezochten we nog het Addo Wildlife Center; daar kan je kleinere dieren (slangen, vogels, konijnen etc.) bekijken en vaak ook oppakken en aaien. De grootste verrassing? De oudste jongen uit de groep, harde uitstraling, beetje doffe ogen, klaarde helemaal op toen hij een konijntje vasthad en verbaasd was over de zachtheid. Niet voor te stellen, deze kinderen aaien nooit dieren … Overigens kwam deze jongen helemaal los, de docent vertelde ons dat hij voor het eerst in een jaar weer lachte …

Viel het mee? Ja! Het kostte ons geen energie, de hele reis is samen te vatten als ‘flow’. Of voldoening, of wat voor woord je er ook aan geeft. We hebben nog heel veel verhalen maar wellicht dat het filmpje meer zegt dan 1.000 woorden.

En lees vooral ook de reacties van de kinderen. We hebben van iedereen een persoonlijke brief ontvangen. Zo lief!

Sikhokele; I fell in love with nature! I am still afraid of some of them though some like snake and lion

Palesa; I realised that the reason why I did not like animals was because I didn’t know much about them..the camp really changed my perspective towards all animals, big or small and it’s all thanks to …

Sihle; we had free wifi , the best things swimming in the pool, chilling with friends the food and the people around us, I love bunnies

Sbahle; Anne was 11 years old, she was my friend. She liked to sit next to me sometimes when we eat dinner, supper or breakfast.

Sinalo; I never have been happy in my life like that and the food was also delicious and Wimpy

Sikelelwa; what I loved most was the breakfast with coffee My most amazing thing of all was to see a huge eating elephant.

Sinoxolo; My camp was very very very very nice. It was the one now make people happy

En wat we de volgende keer willen toevoegen? Meer speeltijd voor de kinderen. We overnachtten een keer op een camping met allemaal tentjes voor twee, en met een rugbybal en een zwembad zijn de kids zoooo blij. Dus volgende keer meer speeltijd! En … natuurlijk bieden we dat dan aan op onze nieuwe boerderij in Zuid-Afrika, www.sevenfountainsfarm.co.za Ligt een half uurtje rijden van Nationaal Park Addo. Hoe kan het zo lopen …

Desmond Tutu (1999): “Iemand met ubuntu staat open voor en is toegankelijk voor anderen, wijdt zich aan anderen, voelt zich niet bedreigd door het kunnen van anderen omdat hij of zij genoeg zelfvertrouwen put uit de wetenschap dat hij of zij onderdeel is van een groter geheel en krimpt ineen wanneer anderen worden vernederd of wanneer anderen worden gemarteld of onderdrukt.”